|
Preseljenje stanovništva iz zone rudarskih aktivnosti - primer naselja Krivelj
Population relocation from mining activity zone: A case study of the Krivelj settlement
Ključne reči: preseljenje stanovništva; rudarske aktivnosti; naselje Krivelj; eksploatacija bakra; društveno-geografske promene
Keywords: population resettlement; mining activities; Krivelj settlement; copper mining; socio-geographical changes
Sažetak
Širenje rudarskog basena neizostavno uslovljava veliku transformaciju prostora, što dovodi do značajnih promena kako u prirodnom okruženju, tako i u društvenoekonomskoj sferi života stanovništva. Borski rudnik, osnovan 1904. godine, predstavlja sinonim za proizvodnju bakra u Srbiji i Evropi već punih 120 godina. Površinska eksploatacija bakra odvija se u rudnicima Veliki Krivelj i Cerovo. Površinski kop Velikog Krivelja otvoren je 1983. godine, smešten je na području katastarske opštine Krivelj i obuhvata površinski kop i postrojenje za flotaciju bakarnih ruda. U proteklom periodu, širenje kopa izazvalo je brojne promene unutar naselja. U fokusu ovog rada je rudarsko naselje Krivelj koje se nalazi 10 km severno od Grada Bora. Krivelj se već decenijama suočava se sa brojnim izazovima koji su direktna posledica širenja tadašnjeg Rudarsko-topioničarskog basena Bor, odnosno sadašnje kompanije "Serbia Zijin Copper." Od 1970. godine postoje planovi za preseljenje stanovništva, pretežno iz delova naselja direktno ugroženih rudarskim aktivnostima. Iako je plansko raseljavanje delimično sprovođeno u različitim fazama, ideja o potpunom preseljenju naselja nije napuštena. Kop Veliki Krivelj, koji je u vlasništvu kineske kompanije "Ziđin", nastavlja sa širenjem prema naselju Krivelj, što suočava stanovništvo sa mnogim poteškoćama, kako u pogledu stanovanja, tako i u kontekstu zdravlja. U radu je dat pregled procesa preseljenja stanovništva, te osnovni principi, modaliteti i obim samog procesa. Cilj istraživanja je detaljno sagledavanje uticaja površinskog kopa Veliki Krivelj na prethodno i recentno izmeštanje naselja Krivelj, kao i uticaj kopa na životnu sredinu naselja i okolnih područja. Dalekosežni cilj jeste razumevanje savremenih društveno-geografskih promena, kao i pritisaka i izazova sa kojim se stanovništvo ovog naselja suočava.
Abstract
The expansion of the mining basin inevitably leads to a significant transformation of the area, resulting in substantial changes in both the natural environment and the socioeconomic sphere of the population's life. The Bor mine, established in 1904, has been synonymous with copper production in Serbia and Europe for 120 years. Surface copper mining takes place in the Veliki Krivelj and Cerovo mines. The Veliki Krivelj surface mine opened in 1983 in the cadastral municipality of Krivelj, encompassing the open-pit mine and the copper ore flotation plant. Over the years, the expansion of the mine has caused numerous changes within the settlement. This article focuses on Krivelj, the mining settlement 10 km north of Bor. Krivelj has been facing various challenges for decades, directly resulting from expanding the former Bor Mining and Smelting Basin, now known as the "Serbia Zijin Copper" company. Since 1970, relocation plans have existed, primarily targeting parts of the settlement directly affected by mining activities. Although planned relocation has been partially implemented in different phases, the idea of complete resettlement has not been abandoned. The Veliki Krivelj mine, owned by the Chinese company Zijin, continues to expand towards the Krivelj settlement, subjecting the population to numerous difficulties in terms of housing and health. This study provides an overview of the population relocation process, including the underlying principles, modalities, and scope of the process itself. The research aims to comprehensively examine the impact of the Veliki Krivelj mine on the past and recent displacement of the Krivelj settlement, as well as its effects on the environment of the settlement and surrounding areas. The overarching goal is to understand the contemporary socio-geographical changes, as well as the pressures and challenges faced by the population of this settlement.
|